De herfst
Het blad begint te vallen en de ochtenden worden koeler – de herfst heeft nu echt zijn intrede gedaan in onze tuinen. Één van mijn vriendinnen vroeg mij wat te doen met haar tuin in Oktober of November. Want zij las overal; dat Oktober maand een cruciale maand is om je tuin voor te bereiden op de winter. Als tuinontwerpster en de trotse eigenaresse van Florera, deel ik graag mijn expertise over het snoeien van tuinplanten in oktober. Daarnaast geef ik ook graag andere tips om je tuin herfstklaar te maken.
Snoeien in de herfst
Laten we het over tuin ‘fatsoeneren’ hebben, in plaats van snoeien. Ik legde mijn vriendin uit dat zwaar snoeien in oktober vaak een slecht idee is. Veel informatie online mist echte vakkennis. In mijn blogpost leg ik uit waarom afgevallen bladeren belangrijk zijn voor de bodem.
De afgelopen 40 jaar waren we té netjes in onze tuinen: we ruimden alles op. Maar het blad op zwarte grond in tuinen moet blijven liggen. Blad van het gazon verwijderen is prima, maar niet uit borders met struiken en bloemen!
De beste manier voor een mooie, gezonde tuin is het blad laten liggen en de tuin natuurlijk laten rijpen. Het idee van een herfstbeurt is commercieel bedacht. Lees ook mijn blog om helemaal tot onderaan voor een zomertip over waterbesparing.
Factoren waarom planten groeien
De 4 belangrijkste factoren waarom planten groeien en bloeien zijn naast het type bodem:
vocht, licht, voeding en zuurstof.
Vocht, licht en voeding weten we allemaal, maar de meeste mensen weten niet dat planten zuurstof nodig hebben bij hun wortels om goed te kunnen groeien. Het schoonvegen van de zwarte grond is dus echt uit den boze. Afgevallen blad zorgt er juist voor dat kleine beestjes beschermd worden en gewoon door de grond kunnen blijven kruipen. Deze kleine insecten zorgen hierbij voor gangetjes in de bodem, waardoor er zuurstof bij de wortels van de planten kan komen. Het weghalen van het afgevallen blad zorgt ervoor dat zowel de wortels van de planten en de kleine diertjes onbeschermd zijn voor de lagere temperaturen en gure herfst- en voorjaarswind.
Waarom niet snoeien, en wat mag wel?
Het klinkt misschien gek, maar alle stelen, met of zonder blad, helpen de natuur gezond te blijven. En een gezonde natuur ondersteunt zowel de dieren in onze tuin als onze eigen gezondheid.
Afgevallen blad beschermt vlindereitjes, rupsen en poppen die overwinteren tussen oude planten of onder het blad. Laat uitgebloeide planten daarom staan en maai niet in de winter, want zelfs in het gras vinden ze een veilige plek om te overwinteren.
Wat doe je met mediterrane planten zoals lavendel?
Lavendel
Lavendel en andere Mediterrane planten met grijs blad zijn na het snoeien gevoeliger voor koude en vorst. Deze mediterrane plant behoudt zijn grijze blad in de winter en slaat weinig energie op in de wortels, dus het is belangrijk dat de plant altijd wat blad behoudt om in het voorjaar door te groeien.
In het najaar mag je alleen vormsnoei toepassen om de scheuten te stimuleren waar je in het voorjaar op terug snoeit. Dit werk moet begin oktober zijn afgerond. Als je lavendel nog in bloei staat, laat de plant dan met rust en knip na de bloei alleen de uitgebloeide stelen lichtjes terug. De rest snoei je in het voorjaar.
Dus het snoeien van Lavendel alleen in het voorjaar en in Oktober wat vormsnoei toepassen.Iemand die hier alles vanaf weet is Roger Bastin van kwekerij Bastin te Aalbeek. Lees hier zijn stuk over Lavendel.
Vlinderstruik
Niet alleen lavendel is gevoelig na de snoei, maar planten zoals de Hortensia, Rozen, Polygana( foto 4), Perovskia, Thijm, Santalina, Rozemarijn, Caryopteris.
Overigens kan het zijn dat de Hortensia’s, de Rozen en de Caryopteris ( foto 3) nog in de bloei zijn, zodra de herfst zich in de tuin aankondigt. Want net als de Vlinderstruiken kunnen dit laatbloeiers zijn.
Vlinderstruiken
Vlinderstruiken groeien snel en kunnen flink groot worden, wat soms voor onrust in de tuin zorgt. Je kunt ze gerust inkorten, maar zorg ervoor dat het weer de komende 14 dagen goed blijft en er geen vorst wordt voorspeld.
Snoei Vlinderstruiken niet in oktober of november, omdat ze bloeien op jong hout dat in datzelfde jaar groeit. Om de struik goed door de winter te helpen en volgend jaar weer mooi te laten bloeien, snoei je hem pas eind maart of begin april terug tot 30 cm boven de grond. Dit bevordert een beheersbare groei en stimuleert de ontwikkeling van nieuwe scheuten, waardoor de struik weer veel vlinders aantrekt.
Na het snoeien hebben alle planten extra zorg nodig omdat ze gevoeliger zijn voor koude en wind. Siergrassen en winterbloeiende planten snoei je niet in de herfst, omdat ze in de winter decoratief zijn. Siergrassen kunnen in februari worden teruggesnoeid tot 7-10 cm boven de grond. Winterbloeiende planten zoals Skimmia en Viburnum davidii bloeien prachtig in de winter, en Hedera Helix blijft tot diep in de winter vruchten dragen, dus ook deze snoei je pas in februari of maart.
Planten met vruchten, zoals de Kastanje, verliezen snel hun blad na de val van de kastanjes. Het is beter om deze planten te snoeien zodra het blad weer aan de bomen zit. Dit kan wat extra opruimwerk geven, maar levert uiteindelijk een gezonde en mooie tuin op.
Overige tips voor bij het snoeien van de tuin
Maak je tuin herfstklaar
Naast de eerder genoemde tips zijn er nog enkele taken om je tuin herfstklaar te maken, afhankelijk van de planten die je hebt. Laat de bodem bedekt met een dun laagje bladeren voor bescherming van planten en dieren, en om in de zomer vocht vast te houden. Verwijder wel overtollig blad.
Heb je een nieuwe roos aangeplant? Verhoog dan de voet met grond, compost of stalmest om deze tijdens de winter te beschermen.
In de moestuin groeit er weinig in de winter. Bescherm je gewassen met netten of vliesdoek tegen vogels, zoals duiven. Verrijk de bodem in de herfst met een dunne laag mulch van blad of maaisel om voldoende koolstof en stikstof toe te voegen voor het voorjaar.
De herfst is ook de ideale tijd om voorjaarsbloeiende bollen te planten, zoals tulpen en narcissen, voor een kleurrijk voorjaar.
Denk ook aan het aanplanten van bomen uit de volle grond, zoals een kleine kastanjeboom of groenblijvende blokken van Hedera helix ‘Arborescens’. De kastanjeboom past goed in een eetbare tuin, en de Hedera blokken zijn beheersbaar, blijven wintergroen en zijn geliefd bij bijen.
Geef je gazon aandact
Ruim je terras op, zorg voor je plantenbakken en plaats alvast voederbakken in je tuin om vogels aan te trekken, maar geef ze nu nog niets. Want ze moeten nu nog leven op wat de natuur ze geeft, zoals bessen, nootjes en kleine insecten. Later in het jaar, wordt dit lastiger en is het heel erg fijn voor de vogels als jij ze een handje helpt. Vogels helpen bij de bestrijding van ongedierte en zorgen voor wat levendigheid in je tuin.
Oktober is een leuke maand waar je het gezellig in de tuin kunt maken met sfeerlichtjes, windlichten, kaarsjes. Voordat je zover bent kun je het hoognodige doen aan onderhoud wat bij jou past ter voorbereiding van je tuin voor de winter. Ik hoop je hiermee van veel juiste informatie en tips te hebben voorzien.
Én mijn vriendin? Was blij met deze vakinformatie. Ze lachte, want nu hield ze eindelijk eens tijd over… Tijd, energie en ruimte… die wij samen hebben besteed aan een lange wandeling in de bossen, waar we genoten van onze verbinding, verbinding met de natuur en alles wat er nu zoal aan moois te vinden is.
Ik zou zeggen: “ga ook eens, een lekkere herfstwandeling maken en genieten van al dat moois dat je tegenkomt”. Met het opvolgen van bovenstaande zal je tuin het volgende jaar nog mooier stralen.
Hulp nodig met uw tuin?
Mocht je geïnspireerd zijn geraakt om aan de slag te gaan met je tuin, dan sta ik klaar om je te helpen. Ik bied gedegen tuinadvies en doordachte beplantingsplannen om deze herfst jouw tuin helemaal voor te bereiden en je volgend jaar een stralende tuin te bezorgen.
Neem gerust contact op bij enige vragen rondom jouw tuin!
